Week tegen pesten

Week tegen het pesten – 23 tot en met 27 september 2024

Pesten op scholen is een ernstig probleem. Pesten heeft niet alleen emotionele en psychologische gevolgen op korte termijn, maar kan ook langdurig schade aanrichten. Elk kind heeft recht op een veilige en ondersteunende leeromgeving, vrij van angst. Het is belangrijk om aandacht te hebben voor pesten en hoe je dit kunt aanpakken.

In deze nieuwsbrief leest u meer over pesten en wat er tegen te doen. Centrum Onderwijs Mediation kan met u meedenken over een effectieve aanpak om pesten op school tegen te gaan of aan te pakken. Neem contact op via info@onderwijsmediation.nl of bel 085 – 4012487.

In deze editie:
1. Herstelcirkels als oplossing voor pestsituaties op school
2. Peer-mediation: leerlingen vinden samen een oplossing
3. De pijn van de ouder
4. Blog: pesten in teams op het werk 
5. Lastige kwestie: ouders krijgen ruzie over ruziënde kinderen
6. Boekentip: ‘Alles over pesten’

Herstelcirkel als oplossing voor pestsituaties op school  

Pesten op school heeft verstrekkende gevolgen voor de leden van de schoolgemeenschap.
Een pestincident op school heeft gevolgen voor de gepeste, de pester en de rest van de klas. Ook ouders en leerkrachten ondervinden de gevolgen van het pesten. Een herstelcirkel kan helpen de situatie te herstellen. Dit is een effectieve manier van conflicten oplossen binnen gemeenschappen.

Via de recente sterke Franse film ‘Je verrai toujours vos visages’, raakte het grote publiek bekend met herstelcirkels en hoe je een herstelcirkel inzet bij aangrijpende gebeurtenissen en situaties. Een herstelcirkel is een gestructureerde methode die wordt ingezet om alle betrokkenen samen te brengen en een dialoog te voeren over de gebeurtenis, de aangerichte schade en hoe die hersteld kan worden. Wat is er gebeurd, welke schade is aangericht en hoe kan deze worden hersteld?

Drie fasen
Er zijn drie fasen in een herstelcirkel: afzonderlijke voorcirkels, de herstelcirkel en de nacirkel.

Bij de dialoog in de herstelcirkel: één persoon zegt iets tegen een ander; de ander geeft de essentie terug wat hij/zij hoort; de eerste spreker bevestigt dat het klopt of verbetert of vult aan. Op deze manier worden de gevoelens en behoeften van alle deelnemers gehoord en gezien. Door echt te horen wat de ander zegt, kunnen de deelnemers komen tot wederzijds begrip, eigen verantwoordelijkheid en overeengekomen afspraken. 

Herstelcirkels bieden een waardevol alternatief voor traditionele benaderingen van pestproblemen op school. Door te focussen op herstel en dialoog in plaats van straf, wordt een basis gelegd voor begrip, empathie, eigen verantwoordelijkheid en wederzijds respect. Dit leidt tot een gezondere en veiligere leeromgeving voor iedereen. Herstelcirkels zijn effectief, zelfs met jonge kinderen op de basisschool. 

Meerdere mediators van COM zijn begeleider van herstelcirkels. Bel COM voor meer informatie.

Peer-mediation: leerlingen vinden samen een oplossing

David Reybroeck en Thomas d’Ansembourg schreven in het boek ‘Vrede kun je leren’ (2016): “Voor alle vaardigheden die we willen leren gaan we op ‘les’, voor alles hebben we een diploma nodig. Behalve voor die ene vaardigheid die aan de basis van alle welzijn ligt: hoe kunnen we verbinding met anderen bereiken en bewaren. Maar, ook dat valt te leren.”

Hoe kan Peer-mediation op school bijdragen aan het aanpakken van pesten bij de bron? De essentie van Peer-mediation is dat leerlingen helpen om ruzies tussen medeleerlingen op te lossen. Het is een instrument waarbij leerlingen als onpartijdige bemiddelaars helpen conflicten op te lossen tussen andere leerlingen. De peer-mediators (leerlingen) zijn verantwoordelijk voor het proces, níet voor de oplossing. Zij worden hiervoor speciaal opgeleid.

Training
De training voor Peer-mediators bestaat uit het aanleren van hoe ruziegedrag eruit ziet, hoe het kan escaleren en wat je kan doen om het op te lossen. Peer-mediators ontwikkelen vaardigheden in het omgaan met conflicten tussen leerlingen. Zij leren vragen te stellen aan de leerlingen die samen ruzie hebben, zodat leerlingen over de ruzie kunnen zeggen wat zij willen zeggen. De ruziënde leerlingen vertellen hun verhaal en komen zelf meteen met een oplossing die zij beiden aanvaardbaar vinden. Zo blijft de relatie tussen de leerlingen in stand, of wordt zelfs beter. 

Helpen of hulp nodig?
Wilt u scholen helpen om peer-mediation in te voeren? Of wilt u Peer-mediation invoeren op uw eigen school? Stuur dan een email aan COM:  info@onderwijsmediation.nl

De pijn van de ouder

Janneke is 12 jaar. Ze is motorisch iets trager dan de gemiddelde leerling. Op de basisschool viel ze buiten de groep en werd ze gepest. Dan staat de eerste dag naar de middelbare school voor de deur. Hoe zal het gaan? Zal ze hier wel vriendinnen krijgen?

Op de eerste schooldag loopt ze temidden van alle brugpiepers. Een leerling achter haar roept nietsvermoedend: ‘Hé slome, loop eens een beetje door!’ Het meisje krimpt ineen. Meteen, die eerste dag, voelt ze dat het pesten niet zal stoppen. De ouders zijn overstuur en zoeken contact met de mentor. Ze eisen dat de pester wordt gestraft. 

Het is een natuurlijke reactie van de ouder. Een ouder wil zijn kind gelukkig zien en zal het beschermen als het kwaad wordt aangedaan. Je bent boos, je maakt je zorgen en je wilt je kind graag zo goed mogelijk helpen. Maar, hoe kun je nu als ouder het beste reageren? 

Luisteren en rustig blijven
Luister naar je kind. Dat lijkt een open deur, maar het is moeilijker dan je denkt. Een kind merkt de emotionele reactie van de ouder en kan dan dichtklappen. Het kind wil immers niet dat zijn vader of moeder er ook door geraakt worden. Daarom is het beter om rustig te blijven en een goed moment te zoeken om met je kind in gesprek te gaan. Laat vooral het kind praten en laat het vertellen welke stappen hij wil zetten. Bespreek mogelijke maatregelen, maar handel niet buiten hem om. Kinderen zijn vaak bang voor de onverwachte gevolgen. 

Tot slot: wees voorzichtig met tips. Tips wekken de indruk dat het probleem gemakkelijk op te lossen is. Het kind kan dan gaan denken dat het zijn eigen schuld is dat het pesten niet stopt. Het ondermijnt zijn vertrouwen en het zal in de toekomst minder snel naar u toekomen. 

Lastige kwestie

In deze rubriek leggen wij u een situatie voor die wij zijn tegengekomen in ons werk als mediator. Uiteraard volledig geanonimiseerd. We zijn benieuwd wat uw kijk op deze situatie is en wat u de desbetreffende personen in deze situatie zou adviseren. Lees hier onze ‘Lastige kwestie’ van deze nieuwsbrief.

Ouders krijgen ruzie met elkaar door de ruzie van hun kinderen op school.

Ouders hebben buiten school en ook op het schoolplein openlijk ruzie over het (pest)gedrag van een of meer kind(eren) versus hun kind. De directeur is al met de kinderen die het betreft in gesprek over hun (pest)gedrag. De directeur is met de ouders van het gepeste kind in ook gesprek hoe de school het kind kan helpen, zodat het weerbaarder wordt en daardoor minder gepest zal worden.

De ouders van de andere kinderen hebben last van een van de ouders van het gepeste kind. Zij keuren het gedrag van die ouder af, zowel naar hen toe en als naar hun kind toe. De school heeft last van de ouders die elkaar negatief bejegenen op school en de school heeft er last van dat de kinderen buiten de school een medeleerling pesten.

Wat zou u de directeur adviseren?

Hoe kunt u ons dat laten weten?

Tegelijkertijd met het verschijnen van deze nieuwsbrief plaatsen wij dit item op onze LinkedInpagina, daar kunt u uw reactie geven. Na een week reageren wij op de reacties en plaatsen wij onze visie op de kwestie, gebaseerd op onze kennis van en ervaring met conflicten en conflict(de-)escalatie.

Boekentip

Alles over pesten – Mieke van Stigt, uitgeverij Boom 2014

In ‘Alles over pesten’ biedt Mieke van Stigt een uitgebreide en toegankelijke verkenning van een onderwerp dat helaas nog steeds actueel is in onze samenleving. Dit boek richt zich niet alleen op de slachtoffers van pesten, maar ook op de daders, omstanders en de rol van ouders en scholen. Van Stigt, die als expert op het gebied van sociale interactie en gedragsproblematiek bekendstaat, weet op een heldere manier de complexe dynamiek van pesten te ontrafelen.

Het boek is opgebouwd uit verschillende hoofdstukken die elk een specifiek aspect van pesten belichten. Van Stigt begint met een definitie van pesten en de verschillende vormen die het kan aannemen, zoals fysiek, verbaal en cyberpesten. Ze legt uit hoe pesten zich ontwikkelt en welke psychologische mechanismen erachter schuilgaan. Dit maakt het boek niet alleen informatief, maar ook leerzaam voor zowel ouders als opvoeders.

Praktische benadering
Een van de sterke punten van het boek is de praktische benadering. Van Stigt biedt handvatten en strategieën voor zowel slachtoffers als ouders om met pesten om te gaan. Ze benadrukt het belang van communicatie en het creëren van een veilige omgeving waarin kinderen zich durven uit te spreken. Daarnaast worden er tips gegeven voor scholen om een pestvrije cultuur te bevorderen, wat het boek tot een waardevolle gids maakt voor leerkrachten en schoolbesturen.

De schrijfstijl van Van Stigt is helder en toegankelijk, waardoor het boek geschikt is voor een breed publiek. Ze maakt gebruik van herkenbare voorbeelden en verhalen uit de praktijk, wat het onderwerp tastbaar en invoelbaar maakt. Dit helpt om de ernst van pesten te onderstrepen en de lezer bewust te maken van de impact die het kan hebben op de levens van kinderen en jongeren.

Toch zijn er ook enkele kritische kanttekeningen te plaatsen. Hoewel het boek veel informatie biedt, kan de hoeveelheid aan theorie en strategieën overweldigend zijn voor sommige lezers. Een meer gestructureerde samenvatting aan het einde van elk hoofdstuk zou de kernpunten kunnen benadrukken en de toepasbaarheid van de adviezen kunnen vergemakkelijken.

Waardevol boek
Al met al is ‘Alles over pesten’ een waardevol boek dat een belangrijke bijdrage levert aan de discussie over pesten. Mieke van Stigt slaagt erin om een complex onderwerp toegankelijk te maken en biedt praktische oplossingen voor een probleem dat veel kinderen en jongeren treft. Dit boek is een aanrader voor ouders, leerkrachten en iedereen die betrokken is.